Article Series

continuing:

Syria issue

- Turkey's 9/11: Reyhanlı (May 14, 2013)
- The Imperialist Intervention in Syria to Launch Officially: Turkey Authorizes Military Action in Syria (October 4, 2012)

- Turkey: From Iraq to Syria - Bülent Kale (July 25, 2012)

- Samandağ reflections: Zero neighbors, zero ministers, lots of problems - Ragıp Duran (July 29, 2012)
- Very close to Syria... - Ragıp Duran (August 1, 2012)

Communism vs. Atheism

What should be the attitudes of atheists and the communists towards each other? What could these two positions and movements contribute to each other today? What stance should be taken against religions?
- The Origins of Religion (November 2, 2012)
- An introduction to why atheists should take communists seriously. (March 17, 2012)

- An introduction to why communists should take atheists seriously. (August 21, 2011)

completed:

Health Care Reforms in Turkey

This is a series of translations of news items and articles on the transformations in the health care system in Turkey.

- Before AKP, After AKP: The Health Services (March 9, 2012)

- Istanbul Right-to-Health Assembly founded against AKP's attacks on health services (March 23, 2012)

- The Proceedings in the Health Sector and the Emerging Risks - Ayşe Buğra, Volkan Yılmaz

part 1 (March 30, 2012)

part 2 (April 3, 2012)

- The Final Declaration of the Grand Right-to-Health Assembly of Turkey (April 7, 2012)

A Guide to Understand the OdaTV Trial

The soL news portal published a series of articles concerning the background and the ongoings of the infamous OdaTV case. Signed Yiğit Günay, the articles investigate the trial's judicial peculiarities as well as its political context and historical implications.

- What are the journalists accused of? What is the evidence? (January 9, 2012)

- Were the digital documents sent through virus activities? (January 14, 2012)

- Barış Terkoğlu, and Journalism in Court (January 24, 2012)

- Being a lawyer in an adjudicated trial (January 27, 2012)

Yazı Dizileri

Devam edenler:


Küresel iklim krizi
Ekosistemler yıkılıyor, Dünya dört bir yanda alarm veriyor. Out for Beyond ekibi olarak, sistematik olarak unutturulan küresel iklim değişimi tartışmalarını gündemde tutmayı görevlerimizden biri sayıyoruz. İklim kriziyle ilgili gelişmeleri ve güncel bilimsel çalışmaları okuyucularımızla paylaşmak üzere derliyoruz.

- İklim krizini görmezden gelmek imkansızlaşıyor. ya da Güneş balçıkla sıvanmaz. (Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 8) (5 Kasım 2013)
- Küresel İklim Değişimi ve IPCC Raporu: "Eşi Benzeri Görülmemiş" bir sorun (12 Ekim 2013)
- Küresel iklim krizini takip et. (Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 7) (23 Eylül 2013)
- Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 6 (30 Temmuz 2013)
- Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 5 (15 Mart 2013)
- İklim Değişiminin Muhtemelen Bilmediğiniz Beş Tuhaf (ve Korkunç) Sonucu - Alyssa Figueroa (8 Eylül 2012)
- İklim Krizinde Neler Oluyor? (Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 4) (26 Ağustos 2012)
- Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 3 (29 Nisan 2012)
- Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 2 (10 Nisan 2012)
- Küresel iklim krizi - güncel gelişmeler 1 (12 Kasım 2011)


Karar Alma Süreçlerine Katılımcılık ve Oydaşma
Beraber çalışan, birbirini ikna etmeyi ve kolektif olarak uygulanacak kararlar almayı hedefleyen, yani bir takım oluşturan gruplar için, katılımcılık ve oydaşma sağlamanın yöntemlerini tartışıyoruz.

Giriş Metni (19 Ağustos 2013)
- Kolaylaştırıcı (9 Şubat 2013)
- Verimli toplantılar (3 Mart 2013)
- Yapılandırılmış tartışma (6 Haziran 2013)
- Şiddetsiz iletişim (6 Ağustos 2013)


Komünizm ve ateizm
Ateistlerle komünistlerin birbirlerine karşı tutumu ne olmalı? Bugün, bu iki görüşün ve hareketin birbirlerine katabileceği neler var? Dinlere karşı nasıl tutum alınmalı?

- Dinlerin Kökeni Sorusu (23 Ağustos 2012)
- Neden Ateistler Komünistleri Ciddiye Almalıdır? Giriş. (24 Şubat 2012)
- Neden Komünistler Ateistleri Ciddiye Almalıdır? Giriş. (24 Ağustos 2011)



Özgür Düşünce Hareketi
Out for Beyond olarak içinde bulunmaktan mutluluk duyduğumuz Özgür Düşünce Hareketi'nin kolektif olarak ürettiği yazılar ve makaleler.

Özgür Düşünce Hareketi'nden tüm direnişçilere kısa bir mektup (Temmuz 2013)
Halkından taraf olmayanı halk bertaraf edecek. (Haziran 2013)
Tinerciler bitti, sıra ayyaşlara geldi. (Mayıs 2013)
Ateistler ! Yalnız ve Yanlış Değilsiniz ! (Aralık 2012)
Kurban Kim? (Ekim 2012)
1993-2012 Türkiye: Yangın Yeri (Mart 2012)



Tamamlananlar:

"Nasıl ateist oldunuz, ya da ateist olduğunuzu nasıl fark ettiniz?" öykü yarışması (Eylül-Ekim 2011)
- Mini bir kafirlik öyküsü - Gülşah Ökmen
- Emel nasıl ateist olmuş? - Emel Türker
- Nasıl ateist oldum? - Venceremos
- Nasıl ateist oldum? - Fatma
- Ateist, pabucu yarım, çık dışarıya yarışalım! (13 Eylül 2011) (Yarışma metni)

Syria issue. Samandağ reflections: Zero neighbors, zero ministers, lots of problems – Ragıp Duran

This article is translated from the Turkish original “Samandağ izlenimleri: Sıfır komşu, sıfır bakan, çok sorun” by Ragıp Duran, published in Birdirbir.org on 18 July 2012. We mean this translation to be a continuation of an article series about Syria, the first of which can be found here.

We went to Samandağ¹ for the “Evvel Temmuz” festival. While locals explain, you understand that, beyond minor harms, the Erdoğan-Davutoğlu Syria policy has destroyed the social fabric. The Peace Demonstration that couldn't be done, the Syrian camps, the incredible classiness of Samandağ people...

• I personally went to talk with the Chief of Police. I am responsible for the Organization Committee. We'll make a demonstration against war. As İHD (The Human Rights Association) and other organizations, we make our preparations. We are against an intervention to Syria. We want good neighbor relations. You know what the Chief of Police told me?
• What did he say?
• We cannot ensure your security under these circumstances.
• What do you mean, the Turkish police is not able to ensure your security within Turkish borders against whom?
• At first he didn't say anything, tried every cunning way, but then spilled the beans. The Free Syrian Army would oppose such a demonstration!

The İHD responsible told me these before our panel in Samandağ. However unbelievable it is, as a result of Davutoğlu-Erdoğan diplomacy, the Samandağ society cannot organize a demonstration for peace because of a militia located in camps in their homeland. Because that state does not allow them to.

This is not the whole story.

• At nights, under cover of bringing the wounded, they bring armed men back and forth by the ambulances.

There is a huge traffic(ing) in all the bordering region, especially in the camping areas. Foreign press also wrote about this.

The camps are problematic in several aspects: First off, they are located along the borders, within the range of artillery from Assad. You cannot control the runaways. But if you aim at infiltration through the borders, of course you should put them near the border.

Another local who is interested in the issue reports:

• A migration seminar was held here, so we were able to visit the camps. Also, we have family on the Syria side. There are people going and coming back, they also tell a lot. We follow Syrian newspapers and watch Syrian television. The majority of the people in these camps are the elderly, women and children. But of course these families have their men too. We spotted five different groups in the camp population.
• The criminals in Syria. Like thieves, rapists, some people who have a criminal record but not sentences yet. They expect to join the opposition and when the Assad regime falls to return to homeland as heroes.
• Militants of all kinds of radical Islamist groups, especially Taliban, Al-Kaida and the Muslim Brothers. Even their high- and middle-ranking officials. They come and go, they are trying to administer their insider militants from here.
• There is a group called “The Soldiers of Damascus”, this is totally a hired army. They are also known as Davutoğlu's men. It's a small group, but the most money and support goes to this group.
• We encountered, another small group, the real democratic dissidents. They were many in the beginning; but in the camps they were treated very badly by the Turkish authorities and these fundamentalist groups, the ones who could afford fled to Europe, and the rest fled to Ankara or Istanbul.
• The fifth group is a bit floating. We first thought they don't belong to any of the parties, they seemed to accord with whoever is more powerful in the camp. Then we learned that there is some internal feud. The ones who were exposed are liquidized, and the rest ran away. These were Assad's agents...

As a matter of fact, Samandağ has an incredibly peaceful, calm, easy-going and cheerful identity. It has a strong and deep left-wing culture. It is also very rich in terms of religious, ethnic and language diversity; and these different sections have really positive interrelations. It is like a modern mosaic museum. It has everything, everything gets along well with everything else, all different, all equal. Moreover, they have amazing kebab and marvelous boğma-rakısı. However, Erdoğan distorted this atmosphere:

• We are not Assad-supporters or anything.
• Nusayri² is now used as an insult. I mean, we are very uncomfortable.
• Who is fighting for what, anyway?
• The people in Ankara do not know anything about Syria. And they want to become regional power, this and that...
• Even Americans are more cautious than Erdoğan...
• Not a single proper journalist came here... They came for that aircraft occasion, and those just took some records on the coast and left immediately...

If you listen to local people's evaluations, you easily understand why the eminent Turkish media does not emphasize Samandağ, Antioch, and the Syria issue. Almost every single detail experienced here moment-to-moment refutes Erdoğan's words. In any case; most probably there exist decent journalists and authors who can write the state of mind and the problems of the local society; but we have a problem of finding place to publish them.

With all these in my mind, we started the panel “What to do against this media?” with Nazım Alpman in Akdeniz Cafe along the Samandağ coast. It is 5 pm. The temperature is somewhere around 30-35 degrees Celsius. All the chairs in the outdoors cafeteria are occupied. The elders, the youth, women, children; really crowded. It was such a beautiful panel. Especially in the question-answer part we had very nice discussions, and the way the questions were posed were so elegant and deep that we were fascinated... For instance, we made a comparison between Orwellian and Huxley-like societies. In this cute town Samandağ of our sad and lonely country.

1 Samandağ is a town and district in Hatay Province in Turkey. It is geographically to the south of Antioc, near the Turkey-Syria border.

2 A Syrian Shiite sect.

Turkey: From Iraq to Syria – Bülent Kale

This article is translated from the Turkish original “Türkiye: Irak'tan Suriye'ye” by Bülent Kale, published in Bianet's Turkish website on 5 July 2012.

Nine years ago in 2003, when Turkey applied to NATO in accordance with Article 4 before the Iraq Occupation; NATO sent five Patriot air defense systems and three AWACS aircrafts to Turkey in order to provide defense against “Iraq's non-existent chemical weapons”.

At that time, the relations were not as good as today. NATO played hard to give these systems, and even then gave them temporarily. In any case, the Turkish Parliament ended up not giving permission to 40.000 US soldiers passing through Turkey.

Rumors said that the Prime Minister Tayyip Erdoğan let the MPs loose and the negative answer coming from the parliament was a shock to everyone including the governing party, but the parliament was “people's will”. There is another rumor. According to this version, the bargaining didn't go well. Turkey demanded 25 million dollars for 40.000 American troops for passing through Turkey to enter Iraq, the US did not accept, and in the end the US had find other ways. You know the rest of the story: Bags, scenes, incidents...

In fine, a lot of water has flowed beneath the bridge. Once submissively watched its foundation, the Kurdish Autonomous Region has today become Turkey's biggest trade partner. And Turkey is not anymore a passive country to let soldiers pass through its land, but a strategical partner.

If this is what is understood by development; yes, Turkey has developed quite a lot.

Because now, they don't need to send missile defense systems to Turkey; paramount systems had just placed to Kürecik last summer when the partnership agreement was declared. And in connection to that; the central control station of the missile defense systems, the Monterrey US battleship, anchored to Iskenderun; the predators were deployed to Incirlik and are not working towards Syria and not towards PKK; the ties with Iran were broken; unlimited air operations were allowed to Kandil; Roj TV was closed down; Abdullah Öcalan is under segregation since one year; the oppression of the Kurdish has gone wild; and Turkey does not care at all about any kind of foreign pressure...

You scratch my back, and I'll scratch yours. The power elite are in action for dirty business for Syrian people's democratic demands as well as the Kurdish people's basic rights.

Let us come to the point. No one actually showed interest as to how the aircraft was shot down in Syria. Even the Wall Street Journal news item was nothing but a warning to Turkey. NATO made a statement without bothering to ask what has happened: “The allied forces will follow this incident very closely, if it is repeated, NATO will take action.” After this statement, Turkey made the following statement: “Turkey will take the necessary steps to implement its rights coming from international law against this injustice, and will decide the place, time and method by itself.”

And this more or less means the following: Turkey, the only NATO member which has a border to Syria, declared publicly that it accepts the offer. Turkey will go first and wait with fingers at the trigger. Meanwhile, “The Friends of Syria” will work for no-flight zones, buffer zones, and an operation permission from the UN. When the US-NATO give the sign, a preplanned friction will occur. Islamist militia supported (by air force and by rear guard support) by Turkey and NATO will gain grounds. This is how it looks on paper. Yet we never know how it will turn out in reality. Plans don't work out as in the Phantom story. Something happens, and you can't find NATO on your back. You end up with a society in front of you, who has no other option than fighting till death.

There are many things to say but these two developments – the Geneva meeting of the war merchants and the Cairo meeting of the political beggars – once again underlined an important point: The structures that are promoted to us as Syrian National Council and Free Syrian Army are a total mess not promising any trust even for their supporters.

Despite all the make-up and presentation, despite all the strategical, economical and media supports; they are incorrigibly fragmented. They are much more dispersed than they seem. This means: It seems impossible for Syria to remain as a single country if Assad falls.

And Turkey's calculation – together with many other calculations – is not to watch this breaking-up as in the case of Iraq but be an active participant of it. It says “It is not enough to ignore the Kurds in Turkey and deny their basic human rights; we should ignore the Kurds in Syria and deny their rights too.” It says “We cannot allow another Kurdish Autonomous Region in Syria after Iraq.”

Turkey is excited, Turkey does not want to remain passive, Turkey wants to manipulate regional developments for its benefits. It supports, directs and manipulates the Syrian National Council. It hosts, trains and arms the Free Syrian Army. What is Turkey doing? Let us have a look at the conjuncture:

Much blood was shed. After nine years, the Iraq invasion accounted for the death of more than 1 million people. Iraq is not liberated, neither is it democratized. The US, with blood up to its neck, abandoned the country in 2012. Why did it leave, actually? Seeing that the next target was Syria, why did the US leave Iraq and gave the leading role to Turkey?

The US, the servant of benevolence and peace, changed its war strategy. The US soldiers in Iraq were cleared up. The 90.000 soldiers in Afghanistan are to be reduced to 20.000 by 2014. From now on, it will distribute benevolence and peace via unmanned aerial vehicles (UAVs).

These UAVs can be launched from nearby bases, controlled from really far away, and they can see and shoot the target. There are subcontractor armies that are quite willing to do the job of the 40.000 US soldiers for much cheaper. There are huge Muslim masses, who are of no use but to fight and die but could be trained to do these.

And most importantly, there is a neoliberal system where money is valued and respected much more than humankind.

Feodalism is not anti-capitalism.

This short text is a commentary on the discussions on the pseudo-convergence between the islamist movement and the left. It was originally written in Turkish, elaborating on a very specific occasion that triggered the discussions in Turkey. Therefore, the text is Turkish in nature. Yet, we believed that this discussion is worth translating for the English-speaking audience.

You cannot discover America twice.

The left-wing has been materialist – at least since the publication of Holy Family by Marx and Engels. There is no such thing as non-materialist left; leftist ideas start by understanding this world with the tools of this world.

For those who consider religion as a theological issue, all history is a succession of inconsistencies and absurd personal choices.

From the institutionalization of the Jesus myth by the Roman Empire in the 3rd century to today's religious generation project¹;

from gods who stone homosexuals to the prohibition of women driving a car;

from the US President invading Iraq by saying “god talked to me last night” to the Turkish mild fundamentalist government taking part in this invasion;

all our sufferings are only caused by some bad bad persons misunderstanding one or two books.

As for us, religion is an earthly issue. It is a social-political institution that has arisen under certain historical circumstances and managed to get stronger in time.

The issue is not how to interpret religious scripts as the act of interpreting religious script is itself earthly and historical. We are not open-minded to inventions such as a socialist-oriented interpretation of racism, or homophobic anti-capitalism.

1 May 2012

We have another “the civil youth” case.² Today, after years of struggle, when we gained our 1st of May protest of 300 thousand people in Taksim square, we are asked to appreciate an “anti-capitalist muslim youth” of some 100 people participated in the march.

All bourgeois media (as if agreed before) consensually emphasize “the most peaceful 1st of May march” and at the same time putting this group in front. That means, the bourgeoisie (and the Turkish bourgeoisie has a very solid class consciousness) also realizes what we said above and acts accordingly.

In this world where money is the god of gods, each proletarian is a born-atheist. Those who didn't like the new gods shouldn't expect us to go back to older gods anymore. This is our final struggle.

1  A reference to a speech of the Turkish Prime Minister

2  A reference to a small political group in Turkey

Şüphecilik ve sosyal adalet

Bu yazı Greta Christina'nın “So-called Litmus Test: Skepticism and Social Justice” başlıklı yazısından serbest olarak çevrilmiştir. Yazıya geçmeden önce elbette Türkiyeli okuyucular için sosyal adalet kavramının buradakinden daha geniş olduğunu (olması gerektiğini) bildiğimizi belirtmek istiyoruz. Fakat şüpheciliğin sosyal bir yönü olabileceğine dair Greta Christina'nın yaptığı vurgunun önemli bir katkı olduğunu düşünüyoruz.

Son günlerde önümüze çıkıp duran bir argümandan bahsetmek istiyorum. Bazı şüpheciler, şüpheciliğin (şüpheci organizasyonların, konferansların, yayınların, toplantıların vb.) biz şüphecilerin genellikle ilişkilendirildikleri astroloji, UFO'lar ve Koca Ayak gibi geleneksel konularının dışına çıkması, şüpheciliği sosyal adalet meselelerine uygulamak üzerine daha çok zaman harcaması gerektiğini öne sürüyorlar. Uyuşturucu savaşları, kaçınma-temelli cinsellik eğitimi¹, doğum kontrolü üzerine kanunlar, eşcinsellik üzerine ve eşcinsel evlilik üzerine kanunlar, polis politikaları . . . ve bu tarz konular gibi.

Buradaki fikir (ki buna ben de katılıyorum) şu ki; eğer şüpheciliği sadece genellikle ilgisini çektiğimiz beyaz, orta-sınıf, orta-yaşlı, üniversiteli adamın dışında daha geniş bir topluluk için cazip hale getirme meselesinde ciddiysek, konferanslarımızda sadece daha fazla kadın ya da farklı etnik kökenden konuşmacı bulundurmaktan fazlasını yapmalıyız. İlgi alanımızı genellikle beyaz, orta-sınıf, orta-yaşlı, üniversiteli adamın ilgisini çeken konulardan, kadınları, farklı etnik kökenden insanları, yoksul insanları, mavi yakalıları, üniversite diploması olmayanları ilgilendiren konulara genişletmeliyiz. Eğer bu insanlar şüpheciliğin onları ilgilendiren mevzulara el attığını görmezlerse, şüpheciliği benimsemeleri daha az olasıdır ve hatta şüpheciliği onları alakadar etmeyen bir şey olarak bile görebilirler.

Ayrıca bu mevzular önemli. İnsanların hayatlarını etkiliyor. Bu konularda verilen kararlar genellikle ya çok az kanıta ve kritik düşünceye başvurularak ya da hiç başvurulmaksızın veriliyor. Sonuç olarak kötü kararlar veriliyor ve bu kararlar insanların hayatlarını gayet somut ve ciddi bir şekilde mahvediyor.

Bu fikir hatrı sayılır miktarda tepki topluyor. En yaygın karşı argümanlardan biri, eğer şüphecilik sosyal adalet sorunlarını ele alacak olursa, bir politik turnusol kağıdı halini alacaktır şeklinde. Tüm şüpheciler politik olarak aktif değiller ve olmaları için ısrar da edemeyiz (diye argüman devam ediyor). Şüphecilerin ortak paydası sahip oldukları politik görüşleri değil; şüphecilikleri, kritik düşünceyi ve kanıt sorgulamayı gerçeğe dair sorulara uygulama felsefeleri. Sosyal adalet konuları gerçeklere dair sorular değil, öznel değerlere dair sorular; dolayısıyla şüphecilik bunları ele alamaz ve şüpheciliği bunları ele almaya zorlamak onu bir misyon temayülüne dönüştürecektir. Eğer şüpheciler sosyal adalet işleriyle ilgilenmek istiyorlarsa, buna her türlü hakları var ancak her ne yapıyorlarsa şüpheciliğin dışında yapmalılar (diye argüman bitiyor).

Bu düşünüş biçiminin bir örneği Barbara Drescher'den geliyor:

Eğer, örneğin, seküler konferanslarda eşcinsel evliliği konuşacak olsak, neden çokeşliliği de konuşmayalım? Tüm şüpheciler, sekülerler ve ateistler çokeşliliğin yasallaşması konusunda benimle hemfikir mi? Peki ya evlilik kurumunu toptan kaldırmaya yönelik bir çaba konusunda ne düşünürler? Ya hükümetin sağlık politikası? Ya eğitim? Cevap özelleştirmede mi? “Charter” okulların durumu ne olacak? Sonuçta eğitim sosyal adalet konusunu umursayanlar için olmazsa olmaz bir konu. Şüpheciler ve seküleristler bunun üzerine neden konuşsun ki?

Ben söyleyeyim: ne çözümler üzerinde uzlaşabiliyoruz ne de bu alanlarda neyin “haklı” neyin “ahlaklı” olduğu konusunda. Bunlar değerlerle ilgili mevzular. Şüpheciler kimi sorular karşısında kanıtlar üzerine tartışabilirler (örneğin hangi eğitim tekniğinin etkili olabileceği konusunda) ancak şüphecilik bize çocukların eğitiminin devletin sorumluluğu olup olmaması gerektiğini söyleyemez. Birtakım gruplar deneysel olarak desteklenemeyen birtakım değerleri ve çıkarımları aktarırlarsa, aktardıkları şey ideolojilerdir. Ve sözkonusu şüphecilik, yaygınlaştırmak istediklerini söyledikleri yöntemlerin ta kendisini reddeder.

TAM 9 sırasında ben çeşitlilik panelindeyken, D.J. Grothe de aynı argümanları sıraladı; şüpheciliğin tarihsel olarak sosyal adaletle ilgili olagelmediğini, şüpheciliğin insanlara bu gibi sorular hakkında ne gibi çıkarımlar yapmaları gerektiğini söylememesi gerektiğini belirtti.

Bu argümanlar üzerine çokça düşündüm ve sanırım sorunun nerede olduğunu görüyorum.

Şüpheciliğin sosyal adalet mevzularını ele alması gerektiğini söyleyen bizler..

“Tüm şüphecilerin hepsi sosyal adalet konularında mutabık kalmalılar” demiyoruz.

“Şüphecilik sosyal adalet konularını ele almalı” diyoruz.

Şüpheciliğin kapsamını genişletmesi gerektiğine dair pek çok argüman gördüm. Bazılarını ben kendim öne sürdüm. Ama bir tane bile “Tüm şüpheciler kaçınma-temelli cinsellik eğitimine karşı olmalı.” “Tüm şüpheciler uyuşturucu savaşına karşı olmalı.” “Tüm şüpheciler ‘durdurma ve üstünü arama’² polis politikasına karşı olmalı.” diye bir şey duymadım.

Bizler “Haydi bu konuları bir inceleyelim” diyoruz. Haydi şüpheci, kanıta-dayalı, kritik düşünceyi bu konulara da uygulayalım. Konferanslarımız ve yerel toplantılarımız olduğunda, dergiler ya da haber bültenleri bastığımızda, radyoya ya da TV'ye çıktığımızda..haydi uyuşturucu savaşı hakkında konuşalım. Haydi şırınga paylaşımı konusundan bahsedelim. Okullardaki cinsellik eğitiminden bahsedelim. Haydi kozmetik şirketleri tarafından ortaya atılan sahte iddialardan konuşalım. Haydi doğum kontrol politikalarından konuşalım. Haydi polis politikaları hakkında konuşalım. Haydi kritik düşünme, dikkatlice kanıt toplama ve yanlı görüşleri mümkün olduğunca taramak için bilimsel metodu kullanma, kanıtları önyargı ve varolan inançlardan üstün tutma gibi şüpheciliğin prensiplerini alalım ve bu konulara uygulayıp, hangi politikaların gerçekten etkili olduğuna bakalım. Astroloji ve UFO'lar ve Koca Ayak hakkında konuşmaya da devam edebiliriz ama aynı zamanda kapsamımızı da genişletmiş oluruz.

Mesele şu ki, politik görüşler sadece öznel değerlere dair sorulardan ibaret değiller. Politik görüşler test edilebilir iddialarda bulunurlar. En azından genellikle bu böyledir. Uyuşturucu savaşı meselesinin avukatları sıfır-tolerans politikalarının uyuşturucu satışını, tüketimini ve bunların neden olduğu zararı azaltacağı iddiasında bulunur. Kaçınma temelli cinsellik eğitimi savunucuları, bu yöntemin ergenlerdeki cinsel aktiviteyi azaltacağı iddiasında bulunur. “Durdurma ve üstünü arama” savunucuları bu pratiklerin silah kaçakçılığını azaltacağını iddia eder vs.

Dolayısıyla bu başlıklar şüpheciliğin kesinlikle el atabileceği konulardır. Şüpheciliğin yaptığı tam olarak budur. Test edilebilir iddiaları almak ve onları test etmek. Eğer şüphecilik telepati, astroloji, şifacılık konularındaki iddiaları değerlendirebiliyor, bu iddiaların kanıtlarla desteklenip desteklenmediğini test edebiliyorsa, neden uyuşturucu savaşı, cinsellik eğitimi ve güvenlik politikaları hakkındaki iddiaları da değerlendiremesin?

Şüpheciliğin, sosyal adalet ile ilgili sorulara bulunabileceği katkı çok büyük.

Sosyal adalet ile ilgili muhabbetler genellikle, kibarca söylemek gerekirse, pek kanıta dayalı olmuyor. Sıklıkla yerleşmiş fikirlere ve önyargılara, güçlü duygusal bağlarla bağlı olunan derin inançlara dayandırılıyorlar. İnsanların ırk, cinsiyet, uyuşturucu, yoksulluk, cinsellik gibi konulardaki hissiyatları ve fikirleri sıklıkla çok güçlü, mantığa dayanmayan, değişime kapalı bir durumdadır. (Özellikle de sözkonusu sorundaki yanlılık bizim çıkarımızaysa.)

Bu muhabbetler şüpheciliğe sadece uygun değil. Ona aşırı derecede muhtaçlar.

Elbette bu politik tartışmalarda gerçekten daha öznel olan temel değerler de işin içine girecektir. Örneğin şırınga değiş-tokuşu sözkonusu olduğunda sıfır-toleransı savunan ve zarar-azaltma yaklaşımına karşı çıkanlar var. Bu kişiler görüşlerini doğrudan yasadışı uyuşturucuların kötü olduğu ve diğer yaklaşım uyuşturucu kullanımından kaynaklanan zararı kayda değer miktarda azaltacak bile olsa devletin bunların kullanımına hiçbir şekilde olanak sağlamaması gerektiğine dayandırıyorlar.

Ancak durum her zaman böyle değil. Sıklıkla politik karşıtlar benzer değerlere ve amaçlara sahip olsalar da, basitçe bu amaçlara giden en etkili yolun ne olduğunda anlaşamayabilirler. Ve durum bu olduğunda şüpheci bir yaklaşım tamamen yerinde bir yaklaşım olur.

Hatta ana hedefler ve değerler farklı olsa bile, şüpheci bir yaklaşım hala çok yerinde olabilir çünkü bir politikayı savunan insanların gerçek amaç ve değerlerini ortaya çıkarmakta yardımcı olabilir.

Biliyorum bu hepiniz için büyük bir şok olacak ama bazen politikacılar tamamen dürüst olmayabiliyorlar. Bazen politikacılar kamuya açık etmedikleri gizli ajandalara sahip olabiliyorlar. Bazen, politikacılar bir amaca ya da değere sahip olduklarını iddia edip gerçekte başkalarına sahip olabiliyorlar. (Biliyorum. Şok edici değil mi? Derhal medyayı alarma geçirin!) Örneğin bir politikacı kaçınma-temelli cinsellik eğitimini destekliyor ve ergen hamileliklerin oranlarından endişe duydukları için bu duruşu benimsediklerini iddia ediyorsa ve şüpheciler onları kaçınm-temelli cinsellik eğitiminin aslında ergen hamileliklerini arttırdığını kabul etmeye zorlarlarsa, bu onları gerçek ajandalarını ortaya çıkarmaya da zorlar. (Bu gizli ajanda büyük ihtimalle dini değerlerin icraya konulmak istemesidir.) Ve bu kamuoyunun bilmeyi hakettiği ve bilmesinin gerektiği bir şeydir. Özellikle eğer kamuoyu sahiden ergen hamilelikleri konusunu umursuyor ve seçtiği yetkililerin durumu ciddiye almalarını istiyorsa.

Dahası, bir politik mevzu büyük ölçüde bir öznel değerler meselesi olduğunda bile şüphecilik, tartışmada ağızdan ağıza dolaşan olguların doğruluğunda ısrarcı olarak hiçbir misyon kayması yaşamadan konuya müdahil olabilir.

Kürtaj buna mükemmel bir örnek. Evet, kürtajın tercih meselesi olduğunu savunanlarla savunmayanların temel değerlerinde genellikle büyük farklılıklar sözkonusudur. Ancak kürtaj tartışmalarında inanılmaz bir bilgi kirliliği bulunur: kürtaj yaptıran kadınlar hakkında bilgi kirliliği, aile planlaması çalışmaları hakkında bilgi kirliliği, on iki haftalık embriyonun bilinçliliği konusunda bilgi kirliliği... ve bu bilgi kirliliğini çürütmek ve yayılmasını önlemek şüphecilik için tam bir biçilmiş kaftandır. Kürtaj tartışmalarının iyi ve sağlam kanıtlar üzerinde yürümesinde ısrarcı olmak ve insanlar gerçekleri çarpıttığı, sakladığı veya alenen yalan söylediğinde foyalarını ortaya çıkarmak tamamen şüpheciliğe uygundur.

Bu bir turnusol testi değil. Bu, tüm şüphecilere şüpheci denilebilmesi için tercihten-yana olmaları gerektiği anlamına gelmez. Şüpheci hareket kürtaj tartışmasında herhangi bir taraftan yana olmak zorunda değil. Sadece doğrudan yana olmak zorunda.

Aslına bakarsanız şüphecilik, boğazına kadar politikaya batmış konularda gayet de insiyatif alıyor. Akla hemen iklim değişikliği, aşı, devlet okullarında yaratılışçılığın okutulması gibi örnekler geliyor. Bunlar ateşli politik mevzular ve bu konuları ele almamamız gerektiğini söyleyen bir şüpheci duyduyğumu hiç hatırlamıyorum. Uyuşturucu savaşları neden farklı olsun? Aşı, küresel ısınma ve bilim eğitimi geleneksel olarak şüpheci hareketi başlatan (beyaz, orta-sınıf, orta-yaşlı, üniversiteli) insanlar üzerinde doğrudan etkili de diğerleri değil mi? Yoksa çoğu şüpheci zaten aşı, küresel ısınma ve yaratılışçılık konusunda hemfikir de, diğer konularda hemfikir değil diye mi? İnsanlar gerçekten sırf hepimiz onlarda hemfikir değiliz diye şüpheciliğin diğer politik mevzulara el atmaması gerektiğine dair bu absürd argümanı mı öne sürüyorlar?

Eğer aynı konular üzerine tekrar tekrar konuşmayı sürdürecek olursak benzer insanların dikkatini çekebileceğiz. Eğer samimi olarak daha çeşitli bir topluluğu şüpheciliğe çekmek istiyorsak, farklı insanların umursadığı konuları da ele almalıyız. Herhangi bir konunun bugüne kadar şüphecilik tarafından ele alınmamış olması alınamayacağı ya da alınmaması gerektiği anlamına gelmez. Dünyadaki tüm disiplinler arasında şüphecilik, “bunu her zaman böyle yaptık” diye lafa başlanabilecek en son düşünce akımıdır.

Bizler bir turnusol testi istemiyoruz. Bizler tüm şüphecilerin politik olarak aktif olmasını; tüm şüphecilerin uyuşturucu savaşları, polis politikaları, doğum kontrol politikaları, eşcinsel evlilik veya herhangi başka bir sosyal adalet konusunda tek bir duruş benimsemelerini de talep etmiyoruz. En azından tanrı, ruh, ölümden sonraki yaşam üzerine mutabık kaldıklarından daha fazla değil. Bazı bireyler, belirli konularla ilgili belirli duruşlara dair bireysel argümanlar geliştirebilirler ama bu tüm şüphecilerin şüpheci sayılabilmeleri için uygun politik adım yürümeleri gerektiğini söylemekten çok farklıdır. Biz tüm şüphecilerden bu konular üzerinde mutabık kalmalarını istemiyoruz. Şüphecilerin bu konular üzerine düşünmelerini, konuşmalarını, dikkatlerini vermelerini ve umursamalarını istiyoruz.

Ve eğer bu istek size fazla geliyorsa, eğer sizin şüphecilikten anladığınız oturup zaten üzerinde anlaştığımız konular üzerine konuşmaksa tüm diyebileceğim şu ki; "Şüphecilik kelimesini kullanıp duruyorsunuz ama ben şüpheciliğin sizin zannettiğiniz şey olduğunu düşünmüyorum."*

1Cinsellik eğitiminin sadece cinsellikten kaçınma temelli olarak verildiği yöntem. (ing. “abstinence-only sex education”)

2 (ing. 'Stop and frisk' http://en.wikipedia.org/wiki/Stop_and_frisk )

Bitkisel ağırlıklı beslenme - hem bizim hem de gezegenimizin sağlığı için faydalı

Bu yazı Rosemary A. Stanton'ın The Medical Journal of Australia'da yayınlanan “A plant-based diet – good for us and for the planet” makalesinin serbest çevirisidir. İlgilenenlere derginin tüm sayısını okumalarını tavsiye ediyoruz.

Dünyayı beslemek ve yeşillendirmek bitkisel besinlere taze bir bakış gerektiriyor.

Hazlihazırdaki dünya gıda sistemi adaletsiz ve sürdürülemez bir sistem. Ayrıca büyük ve maliyetli sağlık sorunlarına da yol açıyor [1]. Dünyadaki yedi milyar insandan 1.5 milyarı aşırı kilolu ya da obezken [2] neredeyse bir milyon insan da her gece yatağa aç gidiyor [3]. Her iki grupta da fakirler çoğunluğu oluşturuyor.

İklim değişimi besin üretimi üzerindeki baskıyı arttıracak; özellikle de gelişmekte olan ülkelerin artmakta olan populasyonları, yüksek miktarda hayvansal içerikli batı-tarzı diyete heveslenirlerse. Modern batı-tarzı diyet, günümüzde dünya genelinde ölümlerin %63'ünden sorumlu olan bulaşıcı olmayan hastalıkların artışında başrol oynuyor [4].

Beslenme tercihleri sadece sağlığımızı değil, sera gazlarını da etkiliyor. Benzer enerji miktarı içeren yiyecekler, sera gazı salımına katkıları bakımından birbirlerinden iki ila dokuz kat farklılaşabiliyorlar [5]. Bölgesel farklılıkların göz önünde bulundurulması gerekse de, genel olarak bitkisel besinler, etten özellikle de geviş getiren hayvanların etinden daha düşük sera gazı salımıyla ilişkilendiriliyorlar [5]. Bu iklim değişimi uzmanlarını et tüketimini, özellikle de metan üreten büyükbaş hayvan ve koyun eti tüketimini azaltmayı önermeye itti [6]. İnsan diyetindeki et tükemini azaltma önerisi, bol miktarda sebze, baklagil, meyve, yemiş ve tam tahıllı ürünlerin tüketimine dayanan ve sağlığa yararları son derece iyi belgelenmiş Akdeniz diyetinin ana hatlarıyla da uyuşuyor [7].

2003'te başlayan “Etsiz pazartesi” (Meatless Monday) hareketi günümüzde Avrupa, Japonya, Amerika, Britanya, Kanada, İsrail ve Avustralya'daki pek çok grup tarafından destekleniyor. 2009'da, Belçika'nın Ghent kenti, resmi olarak haftalık vejetaryen günler belirleyen ilk kent oldu. San Francisco etsiz pazartesileri (nam-ı diğer Vejetaryen Gününü) takip etmeye başladı ve ABD'deki başlıca yiyecek sağlayıcıları her pazartesi sayısı 10 milyonu bulan müşterilerine etsiz yemekler sunuyor [8]. Johns Hopkins Bloomberg Kamu Sağlığı Okulu, bireysel sağlığı geliştirmek ve yiyecek seçimlerimizin neden olduğu ekolojik ayakizlerini azalmak için etsiz pazartesi hareketini benimsedi. Şimdilerde insanları haftaya sağlıklı, çevreye duyarlı etsiz alternatiflerle bir başlangıç yapmaları için cesaretlendirecek bilgiler ve tarifler sunuyorlar [9].

Sürdürülebilirlik açısından bakıldığında ise, et tüketimini azaltmak için yaygın bir destek bulunuyor [7,10]. İnsanların küçük bir kısmı vejetaryen bir diyeti takip ederken, daha da azı tamamen vegan bir diyetin prensiplerini benimsiyor. Ancak etsiz bir diyetin yeterliliği ve böyle bir diyetten doğabilecek olası problemler üzerine tartışmalar da, daha az et yemeği hedefleyen insan sayısındaki artışla beraber gelebilir. Gelecek yiyecek güvenliği ve sürdürülebilirliği konuları öne çıktıkça, bunlara da ilgi göstermek gerekecek.

Kısmen ya da tamamen vejetaryen diyetler ne kadar sağlıklı? Besin gereksinimlerini karşılayabilirler mi? Hangi yönlerinin özel ilgiye ihtiyacı var? Bu sayıdaki makaleler bu soruları ele alıyor ve vejetaryen ve vegan diyetlerin sağlıklılığı ve yeterliliği hakkında kanıta dayalı cevaplar sunuyor. Dahası, özel ilgi gerektiren alanların altını çiziyorlar.

Etsiz diyetlerde olabilecek muhtemel problemlerle ilgili algılara yer vermek özellikle yararlı. Etsiz bir diyetin protein eksikliği anlamına geleceğine dair korkular bir kenara bırakılabilir. Yeterli demir ve çinko alımına dair endişeler önemli ama bunlar yüksek miktarda et alımıyla özellikle de hem demiri alımıyla gelen risklerle dengelenerek bu tartışma yapılmalı. Dünya Kanser Araştırmaları Fonu, yüksek miktarda et tüketiminin kalınbağırsak ve rektum kanserine neden olduğuyla ilgili ikna edici kanıtları gözden geçiriyor [11]. İlyostomi (bağırsakta delik açma) çalışmaları tarafından da doğrulanan mekanizmalardan birine göre [12] haem demiri kanserojen N-nitroz bileşiklerinin oluşumuna neden oluyor.

Vücudun çeşitli diyetler dahilinde aldığı demir, çinko ve diğer mineralleri emme gücünü değiştirebilme kabiliyeti geçmişte iyi bir şekilde ele alınmamıştı. Önceki öneriler, sadece tek bir yemekle ilgili emilim çalışmalarını değerlendirdiği için durumu açıklığa kavuşturmaktan uzaktı [13].

Önemli vitamin B12 ve ayrıca uzun zincirli omega-3 yağ asidi ile ilgili geçerli endişeler ve çözümler de önemli. Bu sayıda bunlara da yer verilmesi, yiyecek endüstrisinde, yiyecek üretimi konusunda yeni fikirler için ilham verici olabilir.

Beslenme karmaşık bir bilim ve açıklığa kavuşturulması gereken pek çok şey var. Besin örüntüleri kimi belirli yiyeceklerin alımından daha önemli olabilir [13]. Bitkisel besinler yüzlerce koruyucu etmen içeriyorlar. Daha bitkisel ağırlıklı beslenmeyi öneren bir diyetin olumlu yanları, et tüketiminin yan etkilerinden çok daha önemli olabilir. Ancak şunu da not etmek gerekiyor ki, sağlıklı Akdeniz ve Asya diyet örüntüleri birçok bitkisel besini içermelerinin yanı sıra, batı-tarzı diyettekinden daha az et ve çok işlemden geçmiş yiyecek ve içecek içeriyor [14]. Ayrıca damak zevkinize de hitap ediyor ve bu sayıdaki her makalenin sadece besin değerleriyle ilgili soruları cevaplamakla kalmayıp, bitkisel besinlerin çeşitli seçeneklerini vurgulaması daha da güzel.

Herkes vejetaryen olmak istemiyor, herkesin vejetaryen olmasına da gerek yok ancak ete olan bağımlılığımızı azaltmak hem bizim hem de gezegenimizin sağlığı için faydalı. Bitkisel besinlere dayalı diyetler geleceğe giden yol olmaya aday.

Out for Beyond olarak bu yazının sonuna kısa bir not düşmeyi uygun bulduk: Beslenme tercihleri elbette günümüz gıda sisteminin değişmesinde önemli bir yere sahip. Fakat toplumsal olarak insanların gelir ve giderlerini, yaptıkları işler ve harcadıkları enerjiyi, kapitalizmin dayattığı hayat tarzını yadsımamak gerekiyor. Bütün bunlar birlikte düşünüldüğünde etli-etsiz yemek tercih olmaktan öte adeta sistemin dayattığı bir hal alıyor. Bu sorunun "sistemin sorunu" deyip geçilmeyerek kısa vadede çözülmesi, "insanların tercihi" deyip onları kendilerine mahkum etmekten başka çözümlerin üretilmesi açısından insan sağlığı, onurlu yaşama ve beslenme hakkının her türlü savunulması gerektiğini düşünüyoruz.

1. McMichael A, Powles J, Butler C, Uauy R. Food, livestock production, energy, climate change and health. Lancet 2007; 370: 1253-1263. 
2. World Health Organization. Obesity and overweight. Fact sheet 311; March 2011http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ (accessed Nov 2011).
3. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Economic and Social Development Department; September 2010. Global hunger declining but still unacceptably high. http://www.fao.org/docrep/012/al390e/al390e00.pdf (accessed Nov 2011).
4. United Nations General Assembly. Prevention and control of non-communicable diseases. September 2011. http://www.un.org/en/ga/ncdmeeting2011 (accessed Nov 2011).
5. Carlsson-Kanyama A, González AD. Potential contributions of food consumption patterns to climate change. Am J Clin Nutr 2009; 89 (Suppl): 1704S-1709S.
6. Garnaut R. The Garnaut climate change review. 2008 Garnaut review. Canberra: Australian National University, 2008: 680. http://www.garnautreview.org.au/2008-review.html (accessed Nov 2011).
7. Sofi F, Abbate R, Gensini GF, Casini A. Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: an updated systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr 2010; 92: 1189-1196.
8. Cappelaere A. Survey results from Sodexo’s Meatless Monday initiative. Center for a liveable future website: 9 Apr 2012.http://www.livablefutureblog.com/2012/04/survey-results-sodexo-meatless-monday(accessed Apr 2012).
9. Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health. The Johns Hopkins Healthy Monday Project. Eating for the future. Meatess Monday.http://www.jhsph.edu/clf/programs/eating/proj_meatless.html (accessed Nov 2011).
10. Williams JE, Price RJ. Impacts of red meat production on biodiversity in Australia: a review and comparison with alternative protein production industries. Animal Prod Sci 2010; 50: 723-747.
11. World Cancer Research Fund and American Institute for Cancer Research. Food, nutrition, physical activity, and the prevention of cancer: a global perspective.Washington, DC: WCRF, 2007.
12. Kuhnle GG, Story GW, Reda T, et al. Diet-induced endogenous formation of nitroso compounds in the GI tract. Free Radic Biol Med 2007; 43: 1040-1047.
13. Saunders AV, Craig WJ, Baines SK, Posen JS. Iron and vegetarian diets. MJA Open 2012; 1 Suppl 2: 11-16.
14. Brunner EJ, Mosdøl A, Witte DR, et al. Dietary patterns and 15-y risks of major coronary events, diabetes, and mortality. Am J Clin Nutr 2008; 87: 1414-1421.