BM raporu: Tropiklerde Ağaçsızlaştırma, Örgütlü Suçlar için Yükselen Sektör

Bu yazı, Veronique Greenwood ve Valerie Ross'un Discover Magazine'deki 80beats blogunda 2 Ekim 2012 tarihinde yayınlanan “UN Report: Tropical Deforestation is a Booming Business for Organized Crime” başlıklı yazısının serbest çevirisidir.

Rapordaki bu tablo, Endonezya'da elde edilen kerestede imkansız bir artış olduğunu gösteriyor, muhtemelen bu kerestenin çoğu yasal plantasyon kisvesi altında kesilen yağmur ormanları ağaçlarından geliyor.

Tropik yağmur ormanları – devasa karbon depoları, bölgesel havanın emekçileri, milyonlarca türün ev sahipleri, yeni ilaçların kaynakları – canlılarken, ölü olmalarına kıyasla çok daha fazla şey sunuyor; kereste kanser tedavisinde veya küresel sıcaklığın düşük tutulmasına pek işe yaramıyor. Yine de ağaçsızlaştırma sürüyor, hatta yağmur ormanlarında keresteciliği yasadışı kılacak kanunlar çıkarmak da en kötü saldırganları yıldıracağa benzemiyor. Her ne kadar kimi tahminlere göre ağaçsızlaşma azaldıysa da, Birleşmiş Milletler Çevre Programı ve INTERPOL'ün yeni bir raporu [pdf] gösteriyor ki bu azalmanın sebebi basit: yılda 30-100 milyar dolarlık bir yasadışı kerestecilik piyasasını elinde tutan suç kartellerinin yaptıklarını daha iyi örtbas ediyor olmaları. Görünen o ki, “kara” odun denilen piyasa serpiliyor.

Rapor, yasadışı keresteciliğin nasıl çalıştığını ayrıntılı bir şekilde betimliyor ve bunu kolaylaştıran toplumsal ve hükümetle ilgili faktörlerin analizlerini sunuyor. Yasadışı odunu ülke dışına çıkarmanın en kolay yollarından biri, örneğin, yasalara uygun bir plantasyondan gelen odunların arasında kaydırmak. Bunun anlamı, yukarıdaki tabloda da görülebileceği üzere, yasal plantasyonlardan gelen odun miktarının beklenenin çok üstüne çıkabileceği. Tüm bu hilelerin sonucunda kimi tropik ülkelerden çıkan odunun %50-90'ı gayrimeşru oluyor. Esasında, şu anda uluslararası kereste pazarının %15 ila %30'u yasadışı kesilmiş odunlardan oluşuyor.

Çoğunlukla, sürecin bütün aşamalarındaki insanlar (yerel halktan ormancılara, plantasyon sahiplerinden yabancı yatırımcılara, alt veya üst düzeyde hükümet yetkililerine kadar herkes) suç ortağı. Rapora göre, ormanları korumak için topluluklara ödeme yaparak ormanların sağladığı karbon depolama, suyu filtreleme gibi hizmetleri tazmin etme fikri, eğer yasadışı kerestecilerin ödeyebileceklerinden daha fazlası verilmiyorsa işe yaramayacak.

INTERPOL geçtiğimiz günlerde hayata geçirdiği LEAF Projesi'yle (LEAF: Law Enforcement Assistance for Forests) bireysel keresteciler yerine kartel liderlerine odaklanarak yasadışı kerestecilikle mücadele etmeyi amaçlıyor. Onlara bol şans dileyin; zira böyle bir düşmana karşı şansa ihtiyaçları olacak.